Obecność ponad 12 tysięcy gatunków zwierząt na terenie Puszczy Białowieskiej, powinna wystarczyć za argument, dlaczego ten kompleks przyrodniczy jest wyjątkowy. Dla porównania, w całej Polsce, żyje ok 40 tysięcy gatunków zwierząt, co sprawia, że 1/3 z nich spotkać możemy na terenie puszczy. Coraz więcej wilków w Podlaskiem. W gminie Choroszcz problem staje się udręką 1 . Wilki w regionie to niebezpieczny problem z jakim zmagać muszą się mieszkańcy okolicznych miast i wsi. Puszcza Białowieska – atrakcje. Najważniejszą atrakcją Puszczy Białowieskiej jest jej symbol – żubr, największy lądowy ssak występujący w Europie. Można go zobaczyć 3 km od Białowieży, w Pokazowym Rezerwacie Żubrów. Żyją tam w półnaturalnych warunkach najciekawsze zwierzęta Puszczy Białowieskiej: żubry, Żubr europejski, dawniej: żubr – gatunek łożyskowca z rodziny wołowatych, rzędu parzystokopytnych. W 2013 roku światowa liczebność gatunku wynosiła 5249 osobników, z czego 1623 przebywało w hodowlach zamkniętych, a 3626 żyło w wolnych i w półwolnych populacjach. Według danych z 2013 roku w Polsce żyło 1377 żubrów, z WWF Polska aktywnie wspiera polskie niedźwiedzie, aby umożliwić przetrwanie ich gatunku. Przyczyniamy się do ochrony naturalnych terytoriów tych drapieżników. Szczególną uwagę przykładamy do zapewnienia im należnego spokoju w czasie zimowego snu. W tym celu rejestrujemy miejsca gawrowania i zgłaszamy je do prawnej ochrony. jumlah 0 dari seratus juta sepuluh ribu satu rupiah. W ciągu 70 lat liczebność żubrów urosła ponad 42 razy. Zaraz po wojnie w całym kraju doliczono się zaledwie 44 sztuk tych potężnych zwierząt. Ile w 2019 żyje ich w Polsce? Zdecydowana większość żubrów jest na wolności. Mają pojawić się kolejne stada, bo właśnie podpisano umowę na dofinansowanie ochrony żubrów ze środków unijnych. W Polsce mamy 1873 żubry, taką liczbę podają Lasy Państwowe 6 czerwca 2019 roku, informując o tym, że będą kolejne stada żubrów w kraju. Rozrastające się stada mają być nadal wspierane, a posłuży temu projekt „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”, kontynuacja poprzednich działań Lasów Państwowych i miłośników tych żubrów żyje w Polsce - jak zmieniała się liczebność tych zwierząt?1946 r. - 44 żubry 1950 r. - 65 żubrów 1960 r. - 159 żubrów 1970 r. - 357 żubrów 1980 r. - 592 żubry 1990 r. - 599 żubrów 2000 r. - 717 żubrów 2010 r. - 1224 żubry 2017 r. - 1873 żubry Najnowsze dane pochodzą z 2017 roku i uwzględniają podział na żubry żyjące na wolności i w niewoli. Tych pierwszych jest 1635 sztuk. 14,5% żubrów żyje w zamknięciu. Żubry żyjące w Polsce na wolności będą wspieraneDofinansowanie ze środków unijnych będzie trwało do 2023 r. i wynosi niemal 29 mln zł. Jak przekazują na swojej stronie Lasy Państwowe, wspomniany już projekt obejmie 90% krajowej wolno żyjącej populacji żubra oraz 5 kluczowych zagród hodowlanych. Działania mają być realizowane na terenie 8 obejmie żyjące na wolności populacje żubra - białowieską, knyszyńską, borecką, bieszczadzką, augustowską oraz tą żyjącą na poligonie drawskim. W 2019 roku obchodzona jest 90. rocznica powrotu króla puszcz do „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”, którego beneficjentem jest Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, a partnerami Białowieski Park Narodowy oraz 25 jednostek Lasów Państwowych, dostał unijne wsparcie z programu „Infrastruktura i Środowisko”.Co planuje się w ramach projekt wspierania żubra?kontynuacja prac nad utworzeniem zagrody w Nadleśnictwie Supraśl stworzenie kolejnej w zupełnie nowym miejscu. dla stabilności gatunku planowane jest zwiększenie areału występowania wolnych stad o kolejne dwa stanowiska zmniejszenie presji turystycznej na miejsca występowania zwierząt. W Polsce ochroną ścisłą objętych jest 715 gatunków roślin, 322 gatunków grzybów i porostów oraz 799 gatunków zwierząt - w tym gronie jest Pomorska odcinek 65Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera Kamera zainstalowana w Puszczy Białowieskiej zarejestrowała krótką konfrontację między watahą wilków a stadem żubrów. Wystarczyła jednak tylko chwila, by przekonać się, kto jest prawdziwym królem puszczy. Fani Żubrów Online z pewnością widzieli już nieudaną próbę polowania watahy wilków, która przypuściła atak na stado odpoczywających żubrów. Jednak to się nie mogło udać. Wilki musiały obejść się smakiem. Król puszczy jest tylko jeden. Zobaczcie sami! Miejsce ataku watahy to polana na skaju Puszczy Białowieskiej w Nadleśnictwie Browsk. W tym miejscu leśnicy wykładają karmę dla żubrów, ale raczą się nią nie tylko te zwierzęta. Na polanie często można spotkać zarówno żubry, jak i innych mieszkańców lasu. Dlatego Lasy Państwowe zainstalowały tam kamerę, która prowadzi całodobową transmisję z tego odcinka lasu. Transmisję można oglądać na stronach Lasów Państwowych. W 2013 roku populacja żubrów na całym świecie wynosiła ponad 5200 osobników. To mniej niż populacja niedźwiedzi polarnych, których jest obecnie około 20 tysięcy i porównywalna liczba z populacją nosorożca czarnego – około 5 tysięcy. Według danych także z 2013 roku, w Polsce żyje ponad 1300 żubrów. Populacja wilków w Polsce ma podobną liczebność. Dane Ministerstwa Środowiska mówią, że w Polsce w 2013 roku żyło 1122 wilki. Populacja tego zwierzęcia stale rośnie. Z danych wynika, że 15 lat temu Polskę zamieszkiwało około połowę dzisiejszej populacji. Źródło: Lasy Państwowe Żubr jest największym ssakiem lądowym Europy. Samce mogą osiągać ciężar nawet 900 kg, a samice 600 kg. Jedno zwierzę może w ciągu roku zjeść do 10 ton różnorodnego pokarmu – głównie traw, turzyc i innej roślinności zielnej, a także liści, pędów oraz kory drzew i krzewów. Oprócz miejsc wypasu ważne są również ostoje – miejsca odpoczynku, gdzie zwierzęta mogą spokojnie trawić pokarm. Dla utrzymania nawet niedużego stada żubrów potrzebne są tysiące hektarów różnorodnych siedlisk - zarówno leśnych, jak i nieleśnych. Stąd żubr jest gatunkiem bardzo wymagającym pod względem przestrzeni koniecznej do życia. Największymi problemami w ochronie żubra są: niska różnorodność genetyczna gatunku, wynikająca z małej grupy założycielskiej przy jego restytucji (odtworzeniu) oraz ograniczona dostępność siedlisk dogodnych dla nowych stad. W celu zwiększenia różnicowania genetycznego należy tworzyć nowe lokalne populacje, co przy ograniczeniu dostępności przestrzeni jest prawdziwym wyzwaniem. Innym ważnym problemem jest przegęszczenie niektórych lokalnych populacji. Brak naturalnie dostępnego pokarmu pojawiający się w takich sytuacjach, powoduje intensyfikację szkód na gruntach użytkowanych rolniczo, a w konsekwencji presję na odstrzał redukcyjny żubra. Dlatego głównym kierunkiem działań w ochronie gatunku jest właściwe zarządzanie istniejącymi już stadami żubrów w celu ograniczenia sytuacji konfliktowych. Równie istotne jest poszukiwanie przestrzeni i tworzenie nowych lokalnych populacji, co będzie sprzyjać wzrostowi liczebności żubrów oraz zróżnicowaniu genetycznemu populacji. Bardzo ciekawe doświadczenia i spektakularne sukcesy w zarządzaniu, a także ochronie żubra w ostatnich latach odnotowano w populacji zachodniopomorskiej. Co ciekawe, intensywny wzrost populacji żubrów na tym obszarze nie spowodował jednak większej ilości szkód na obszarach rolniczych. WWF Polska wpiera działania Zachodniopomorskiego Towarzystwa Przyrodniczego na rzecz populacji żubra w Polsce północno-zachodniej. Żubry w hodowlach również wymagają naszej troski. Przestrzeń w takich miejscach nie jest nieograniczona, a gdy rodzą się kolejne pokolenia młodych powstaje problem co zrobić ze starymi osobnikami, zwłaszcza samcami. W tym roku w Szewcach pod Poznaniem dzięki wsparciu darczyńców WWF Polska powstał pierwszy „dom starości” dla żubrów, którym jeszcze niedawno groził odstrzał. To tam pod opieką pasjonata – Michała Bednarka, niechciane żubry z hodowli będą mogły żyć w komfortowych warunkach. Niewiele brakowało, abyśmy stracili żubra bezpowrotnie, choć dziś nie wyobrażamy sobie Polski bez tego majestatycznego ssaka. „Ostatnie żubry linii nizinnej żyły w Polsce, w Puszczy Białowieskiej. Tu wyginęły i tu dzięki restytucji, gatunek ten pojawił się ponownie na przyrodniczej mapie świata. Dlatego na Polsce spoczywa szczególna odpowiedzialność za jego przyszłość, a walka o uratowanie żubra nie jest jeszcze skończona. Wszystkie żubry linii nizinnej pochodzą zaledwie od 7 osobników i występują ciągle w zbyt małych populacjach, a także w niewielu miejscach. Niespodziewana epidemia lub choroba o podłożu genetycznym może być wyrokiem śmierci dla tego największego ssaka lądowego Europy. Dlatego najważniejszym obecnie zadaniem jest szukanie w przyrodzie nowych miejsc dla żubra i zakładanie nowych populacji, a tam gdzie już występują - utrzymanie wysokiej akceptacji wśród lokalnych społeczności dla jego ochrony." Żubr to nasze narodowe dobro Żubr jak żaden inny gatunek jest symbolem sukcesu polskiej ochrony przyrody. W 1919 r. zginął w Polsce ostatni osobnik. Zaledwie 10 lat później dzięki staraniom przyrodników żubry wróciły do Puszczy Białowieskiej, do zwierzyńca, w którym rozmnażały się do momentu ich wypuszczenia do środowiska naturalnego w 1952 r. Historia żubra pokazuje jak łatwo stracić i jak trudno odbudować populację danego gatunku. Jednak to nam, Polakom, dzięki podjęciu międzynarodowej współpracy i wspólnym wysiłkom udało się przywrócić żubry nie tylko w Puszczy Białowieskiej, lecz także w innych miejscach w Polsce i na świecie. Dziś trudno wyobrazić sobie nasz kraj bez żubra. Często zapominamy, że wciąż ten gatunek jest bliski zagrożenia wyginięciem. Zróbmy wszystko, by zachować go dla kolejnych pokoleń. Nasze działania: - wspieramy modelowy sposób zarządzania populacjami żubrów w krajobrazie zmienionym przez człowieka, w tym rozwiązywanie sytuacji konfliktowych na linii żubr - człowiek (działanie prowadzone przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze) - poszukujemy nowych miejsc do przesiedleń i wypuszczania żubrów na wolność - udzielamy wsparcia budowie ośrodka dla samców żubrów w Szewcach pod Poznaniem - prowadzimy działania edukacyjne i kampanie społeczne, uświadamiające potrzebę ochrony żubra Co Ty możesz zrobić? 1. Zostań ambasadorem gatunku – opowiedz o trudnej sytuacji żubra i metodach jego ochrony znajomym i rodzinie, przeprowadź prelekcję w swojej szkole, bibliotece publicznej czy domu kultury, załóż kółko przyrodnicze. 2. Podróżując po Polsce zwracaj uwagę na znaki informujące o możliwości spotkania żubra na drodze i zdejmij nogę z gazu, także dla własnego bezpieczeństwa. 3. Spotykając żubra na łonie natury, staraj się zachować bezpieczny dystans - minimum kilkadziesiąt metrów. Nie podchodź do stada zbyt blisko. Unikaj gwałtownych ruchów. Gdy nieoczekiwanie znajdziesz się w pobliżu żubra, powoli wycofaj się lub schowaj za naturalną osłonę np. drzewo, a następnie ostrożnie oddal się na bezpieczną odległość. 4. Jeśli zauważysz rannego żubra przy drodze lub skłusowanego w lesie osobnika powiadom niezwłocznie pracowników miejscowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz zarządcę terenu np. Lasy Państwowe (lokalne leśnictwo/nadleśnictwo). 5. Wesprzyj działania WWF i symbolicznie zaadoptuj żubra albo zorganizuj urodzinową zbiórkę. HOMEAktualnościO projekciejQuery(document).ready(function(){ var wpfcWpfcAjaxCall = function(polls){ if( > 0){ poll_id = type: 'POST', url: dataType : "json", data : {"action": "wpfc_wppolls_ajax_request", "poll_id": poll_id, "nonce" : "63abb56662"}, cache: false, success: function(data){ if(data === true){ poll_result(poll_id); }else if(data === false){ poll_booth(poll_id); } = - 1; setTimeout(function(){ wpfcWpfcAjaxCall(polls); }, 1000); } }); } }; var polls = jQuery('div[id^=\"polls-\"][id$=\"-loading\"]'); wpfcWpfcAjaxCall(polls); }); 24 stycznia 2022, 19:08W pułapcePrzy polsko-białoruskiej granicy zwierzęta walczą o życie. Zasieki to śmiertelna pułapka nie tylko dla żubrów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podobno trzyma rękę na pulsie, ale ekolodzy mają co do tego 20 psów uratowanych z pseudohodowli na Podlasiu. Wolontariusze szukają dla nich domów tymczasowychKolejna pseudohodowla psów zlikwidowana, tym razem w niewielkiej wsi na Podlasiu. Inspektorzy...Białoruskie źródła od tygodni publikują zdjęcia zwierząt wplątanych w zasieki rozstawione na polsko-białoruskiej granicy. Podobne zdjęcia zrobiono także od polskiej strony, co potwierdziła osobiście wiceminister środowiska zamieszczając na Twitterze zdjęcie żubra zaplątanego w drut kolczasty."Według ekspertów żubr był w podeszłym wieku, a śmierć (nastąpiła - przyp. red.) z przyczyn naturalnych" - napisała Małgorzata Golińska z Ministerstwa Klimatu i według ekologa i dziennikarza Adama Wajraka odkąd uzbrojono polsko-białoruską granicę w zasieki, nic nie jest tam dla zwierząt białoruskiej stronie jest nadal około 20 polskich żubrów, które będą chciały wrócić do Rząd powinien zrobić wszystko, żeby te zwierzęta próbować wywabić. To ogrodzenie rozgrodzić na dłuższy czas zapewne w wielu miejscach. Myśmy im to zrobili, powinniśmy się nimi zaopiekować - uważa względu na to, czy w zasieki wpadnie duże zwierzę, czy niewielka wydra, bóbr lub ptak - na pewno wygra strach i Ten drut po prostu tnie ich mięśnie, ich skórę, ich ścięgna, w końcu one się zaplątują i powoli umierają: od ran odniesionych wykrwawiają się - wyjaśnia prof. Rafał Kowalczyk z Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii poprawi pięciometrowy mur?Bug oddziela Polskę od Białorusi i Ukrainy na odcinku około 400 kilometrów. Na jakiej dokładnie długości brzeg od wody oddziela drut kolczasty nie możemy sprawdzić, bo możemy zobaczyć tylko to, co Straż Graniczna chce nam zaczną być szczególnie niebezpieczne, gdy nadejdą wiosenne roztopy. - Bug urośnie o dwa, może trzy metry. To wszystko znajdzie się pod wodą, to będzie już nawet niewidoczne dla zwierząt - zaznacza pan Dariusz, mieszkaniec strefy Przecież ryby będą się tam zaplątywać. Strach pomyśleć, ile zwierząt wyginie przez to - dodaje pani Iwona, mieszkanka strefy kolczasty ma docelowo zastąpić 5-metrowy mur. Teren pod jego budowę ma zostać wydany firmie budowlanej we wtorek. Jednak zdaniem ekspertów dla populacji zwierząt to niewiele To może mieć dramatyczne konsekwencje dla struktury demograficznej i genetycznej szeregu gatunków zwierząt, w zasadzie wszystkich ssaków większych od lisa - uważa prof. Michał Żmihorski z Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii przykład dla już nielicznej i izolowanej populacji rysia z kilkoma zaledwie rozmnażającymi się samicami, które partnerów poszukują po białoruskiej stronie. Również polskie wilki - zajmujące duże terytoria po obu stronach granicy - potrzebują migracji do wymiany genów, bez której żaden gatunek nie Klimatu i Środowiska zapewnia, że trzyma rękę na pulsie, a o zwierzęta, które wpadną w pułapkę, ma zadbać Straż Graniczna. Autor: Marzanna Zielińska / Źródło: Fakty TVN Dowiedz się więcej...Zasady forumPublikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Fakty TVN nie ponoszą odpowiedzialności za treść informacjeFakty z 26 lipca Unijni ministrowie odpowiedzialni za energetykę zgodzili się na dobrowolną redukcję zużycia gazu o 15 procent w czasie nadchodzącej zimy. W programie powiemy również o antyniemieckiej retoryce w przemówieniach Jarosława Kaczyńskiego, o pielgrzymce papieża do Kanady, a także o groźbie kryzysu wodnego w Polsce. Na "Fakty" TVN zaprasza Diana Rudnik. czytaj więcej »UE zmniejszy zużycie gazu. Ministrowie doszli do porozumienia We wtorek unijni ministrowie odpowiedzialni za energetykę osiągnęli porozumienie w sprawie oszczędzania gazu. Komisja Europejska planowała redukcję zużycia gazu o 15 procent w czasie nadchodzącej zimy. W dużej części będzie to oparte o dobrowolne działania poszczególnych krajów. czytaj więcej »Niemcy winni całego zła w przemówieniach Kaczyńskiego. Także wojny w Ukrainie PiS słabnie w sondażach a Jarosław Kaczyński wraca do ostrej antyniemieckiej retoryki. Opowiada, że to Niemcy rządzą Unią Europejską i nas terroryzują, bo niewiele się nauczyli z klęski w drugiej wojnie światowej. Wraca temat reparacji wojennych, ale jest też nowość: obwinianie Niemców za wojnę w Ukrainie. Zdaniem Jarosława Kaczyńskiego winny jest Willy Brandt, kanclerz Niemiec w latach 1969-1974. czytaj więcej »Co z pieniędzmi z KPO? Kaczyński odpowiada, że za bycie poważnym państwem się płaci Odblokowanie środków z unijnego funduszu odbudowy pomogłoby polskiej gospodarce i umocniłoby wartość złotówki. Komisja Europejska czeka, aż Polska naprawi swoje instytucje, przede wszystkim sądownictwo. Ma po swojej stronie orzeczenia TSUE i mechanizm praworządności ustanowiony przez Radę UE i Parlament Europejski. Rząd PiS ma po swojej stronie Jarosława Kaczyńskiego, który przekonuje podatników, że Polska musi płacić za to, że jest "poważnym państwem". czytaj więcej »Górnicy chcieli usłyszeć konkrety od premiera, nie usłyszeli. "Chaos kompetencyjny" Premier Mateusz Morawiecki spotkał się w poniedziałek z górniczymi związkowcami. Rozmowy dotyczyły kwestii notyfikacji umowy społecznej o wygaszaniu kopalń do 2049 roku. Umowa utknęła w Komisji Europejskiej, a górnicy chcieli wiedzieć, co w obecnej sytuacji o wydobyciu węgla sądzi rząd. Konkretów nie usłyszeli, mieli wrażenie, że między członkami rządu jest "chaos kompetencyjny". czytaj więcej »Rosyjskie rakiety spadają na obiekty cywilne, także wzdłuż wybrzeża Rosyjskie bomby wciąż spadają na obiekty cywilne i zabijają niewinnych mieszkańców. To kolejny dowód na to, ze Rosja to państwo terrorystyczne, jak podkreślają władze Ukrainy, apelując o nowe sankcje i dostawy broni rakietowej dalekiego zasięgu. czytaj więcej »Papież przeprasza za wyrządzone zło. "Czekałam 50 lat na te przeprosiny" Papież Franciszek udał się do Kanady z "pokutną pielgrzymką", a każdy jej dzień ma być kolejnym krokiem do pojednania z rdzennymi mieszkańcami. W poniedziałek papież przeprosił za zło popełnione przez chrześcijan wobec rdzennej ludności i poprosił o ich przebaczenie. czytaj więcej »Pożar w Parku Narodowym Czeska Szwajcaria. Na pomoc ruszają polscy strażacy i policjanci Od niedzieli trwa walka z pożarem w Parku Narodowym Czeska Szwajcaria w Czechach. Ogień rozprzestrzenił się już na obszarze 30 hektarów. Strażacy napotykają na problemy, bo teren jest trudno dostępny, a silny wiatr sprzyja rozprzestrzenianiu się żywiołu. Czesi proszą o międzynarodową pomoc. W akcji są już polscy strażacy i policjanci. czytaj więcej »Statek ratowniczy wbił się w nabrzeże Helu. Jeden z członków załogi pił alkohol Statek ratowniczy z Helu w drodze na akcję wbił się w betonowe nabrzeże portu. Rannych zostało trzech ratowników. Jak ustalili śledczy, jeden z członków załogi pił alkohol. czytaj więcej »Kolejny rok, kolejna susza. Eksperci apelują o działania na rzecz retencji wody Poziom wód w polskich rzekach radykalnie się zmniejsza. Dlatego naukowcy podnoszą alarm: jesteśmy u progu kryzysu wodnego. Problem widzą też samorządowcy i apelują do mieszkańców o ograniczenie zużycia wody. Na dłuższą metę potrzebne są inwestycje infrastrukturalne na rzecz retencji wody. czytaj więcej »Katarzyna Niewiadoma walczy o zwycięstwo w Tour de France kobiet Katarzyna Niewiadoma, 27-latka z Limanowej, ma realne szanse na podium w edycji kobiecej Tour de France. Na sukces ciężko pracowała. czytaj więcej »"Na Ukrainie" czy "w Ukrainie"? Językowy dylemat rozstrzygnięty Dyskusja na ten temat trwa od lat, a od wybuchu wojny się nasiliła. Jednak językowy dylemat "w" czy "na" Ukrainie ma rozstrzygnięcie. Rada Języka Polskiego uznaje oba połączenia za poprawne, ale ze względu na szacunek do sąsiada broniącego niepodległości zaleca używanie formy "w Ukrainie". czytaj więcej »Prognoza pogody na środę 27 lipca W środę zachmurzenie umiarkowane i duże. Na południu i na wschodzie Polski przelotne opady deszczu do 5 mm. Przelotny deszcz możliwy również na Pomorzu. Temperatura maksymalna od 18 stopni Celsjusza na Wybrzeżu do 26 stopni Celsjusza w Małopolsce i na Podkarpaciu. Wiatr zachodni i północno-zachodni, słaby i umiarkowany, na północy okresami dość silny, w porywach o prędkości do 60 km/h. czytaj więcej »Fakty z 25 lipca Opozycja podkreśla, że dodatek węglowy nie rozwiąże problemu wzrastających kosztów ogrzewania. W programie powiemy również o tym, jak precyzyjna broń rakietowa sprawuje się w Ukrainie, a także o pielgrzymce papieża Franciszka do Kanady. Na "Fakty" TVN zaprasza Grzegorz Kajdanowicz. czytaj więcej »Kaczyński mówi na wiecach jak lider opozycji. Ci, co tego nie kupują, nie są wpuszczani Zreformujemy, zmienimy, mamy pomysły i plan - z takimi sloganami prezes PiS ruszył w Polskę. Jarosław Kaczyński prowadzi quasi-kampanię wyborczą tak, jakby był liderem opozycji, a nie partii, która rządzi od siedmiu lat. Niemniej jednak nie zapomina też narzekać na zachowującą się "nienormalnie" opozycję i "rozwrzeszczanych" wyborców. czytaj więcej »

czego żyje więcej w polsce wilków czy żubrów